Балалардың құқықтарын қорғау мәселелері жөніндегі 2020 жылға арналған жұмыс жоспары

Кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау және қорғау жөніндегі басшы орынбасарының өкілеттіктері:

  • бала құқықтарын қорғау, бала асырап алу, қорғаншылық, қамқоршылық, патронат, қабылдау және Бала қонақтайтын отбасы, балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуына қарсы іс-қимыл жасау, әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және профилактикасы мәселелері бойынша мемлекеттік органдармен, үкіметтік емес және өзге де ұйымдармен өзара іс-қимылды жүзеге асыру;
  • жетім кәмелетке толмағандар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған кәмелетке толмағандарға арналған білім беру, денсаулық сақтау және халықты әлеуметтік қорғау ұйымдарында, арнаулы білім беру ұйымдарында және ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында кәмелетке толмағандардың білім алу, тамақтануын, тасымалын, демалысын, сауықтырылуы мен бос уақытын ұйымдастыру құқықтарын қамтамасыз етуге мониторинг жүргізу және оның нәтижелерін кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілетті органға жібереді;
  • өзін-өзі тану “рухани-адамгершілік білім беру бағдарламасын іске асыруды үйлестіру»;
  • жеке және заңды тұлғалардан, сондай-ақ мемлекеттік органдардан келіп түскен кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша өтініштер бойынша жауаптар (материалдар) дайындау;
  • кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау әдістері мен тетіктерін жетілдіру мәселелері бойынша ақпарат пен мәліметтер жинауды жүзеге асыру, талдамалық анықтамалар дайындау;
  • жұмысына қатысу жөніндегі облыстық Комиссияның, кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау;
  • өңірдегі кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөніндегі істердің жай-күйі туралы ақпаратты Департаменттің сайтына орналастыру;
  • кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау және білім беру мәселелері бойынша нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру бойынша әзірлеуге қатысу; 
  • кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша әлемдік тәжірибе мен үздік практикаларды енгізуді зерделеу, қорыту және ұйымдастыру;
  • жеке және заңды тұлғаларға кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша консультациялық көмек көрсету;
  • байқаушы ретінде Орта білім беру ұйымдарында және жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарда Қамқоршылық кеңестің отырыстарына қатысу;
  • білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты және кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмысын жүргізуге қатысу.

Балалардың құқықтарын  және заңды мүдделерін қорғау – Қазақстан Республикасының ұлттық саясатының негізгі бағыттарының бірі.

2006 жылғы 13 қаңтарда Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысымен 1994 жылы Қазақстан ратификациялаған БҰҰ Бала құқықтары туралы Конвенциясына сәйкес Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Балалардың құқықтарын қорғау комитеті құрылды. Осы комитеттің негізгі міндеті балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыру болып табылады.

2019 жылғы 26 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Білім және ғылым саласында сапаны қамтамасыз ету комитетінің Қостанай облысының білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаментінің (бұдан әрі – Департамент) жаңартылған ережесі бекітілді.

Осы нормативтік актімен кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау бағытындағы біздің мемлекеттік органның жаңа қосымша міндеттері мен функциялары белгіленген: баланың құқықтарын қорғау, бала асырап алу, қорғаншылық, қамқоршылық, патронат, қабылдау және қонақтайтын отбасы, балалардың қадағалаусыздығы мен панасыздығына қарсы іс-қимыл, әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және профилактикасы мәселелері бойынша мемлекеттік органдармен, үкіметтік емес және басқа да ұйымдармен өзара іс-қимылды жүзеге асыру; жылына бір рет білім беру, денсаулық сақтау және жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған халықты әлеуметтік қорғау ұйымдарында, арнайы білім беру ұйымдарында және ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында балалардың білім алуға, тамақтануды, тасымалдауды, демалысты, сауықтыруды және бос уақытын ұйымдастыруға балалардың құқықтарын қамтамасыз етуге мониторинг жүргізу және оның нәтижелерін балалардың құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілетті органға жіберу; «Өзін-өзі тану» адамгершілік-рухани білім беру бағдарламасын іске асыруды үйлестіру.

Басшы орынбасарының құрылымдық бірлігі енгізілді, оның лауазымдық нұсқаулықтарында кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөніндегі өкілеттіктер белгіленген: жергілікті атқарушы органдардың білім басқармалары, білім беру, денсаулық сақтау және халықты әлеуметтік қорғау ұйымдары жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған бала құқықтарын қорғау саласындағы заңнаманы бұзу фактілері анықталған кезде тәртіптік, әкімшілік немесе қылмыстық іс жүргізуді қозғау үшін уәкілетті органдарға материалдар жіберу және ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарымен өзара байланыс жасау; бала құқықтарын қорғау саласындағы заңнаманы жетілдіру бойынша, оның ішінде отбасы және балалар саласындағы мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру және оңтайландыру бойынша  ұсыныстар жіберу; кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау әдістері мен механизімін жетілдіру мәселелеріне байланысты ақпарат пен мәліметтер жинауды жүзеге асыру, талдамалық анықтамалар дайындау; кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі облыстық комиссияның жұмысына қатысу; кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша әлемдік мен үздік тәжірибелерді зерделеу, қорыту және енгізуді ұйымдастыру; білім беру саласындағы мемлекеттік бақылау мәселелері бойынша және кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша жеке және заңды тұлғаларға кеңестік көмек көрсету; қадағалаушы ретінде орта білім беру ұйымдарында және жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарда қамқоршылық кеңесінің отырыстарына қатысу; білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты және кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізуге қатысу.

Департаменттің жаңа өкілеттігі балалардың отбасында және мектепте бала құқықтарын сақтауға және балалардың құқықтарын қорғауға бағытталған.

Нормативті-құқықтық құжаттар:

  1. Бала құқықтары туралы Конвенцияны ратификациялау туралы, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесінің 1994 жылғы 8 маусымдағы қаулысы.
  2. Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы, 2002 жылғы 8 тамыздағы N 345
  3. Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы, 2004 жылғы 9 шілдедегі N 591
  4. Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы,  2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-ІV
  5. Кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссия туралы үлгі ережені бекіту туралы, 2001 жылғы 11 маусым N 789.